آخرين ويراستاری: ۲۳ مهر ۱۳۹۲

روستايی چند هزار ساله در کنار شاهراه تاريخ ايران

شهرک هرزويل ازدو بخش تشکيل شده ، يکی روستای تاريخی هرزويل با تاريخی بس طولانی که همچون هرزويل نوبنياد در دامنه جنوبی کوههای البرز در شمال شهر منجيل (مانگيل)، کنار شاهراه هخامنشي ايران به اروپا قرار گرفته. شواهد نشان ميدهند که اين آبادی طی دوهزار الی سه هزار سال گذشته چندين بار با خاک يکسان و از نو ساخته شده. همينطور که زلزله هولناک خرداد 69 نيز آن منطقه را نابود کرد. آثار "هرزويل های قديم" را در روی تپه های اطراف شهرک فعلی ميتوان يافت. مردم هرزويل در کنار شاهراه ايران به قفقاز و اروپا پيوسته از طرف حکومت مرکزی مامور و مسئول نظم، ايمنی و کنترل آمد و شد در اين مسير و منطقه بسيار حساس و حياتی بودند. مکان هرزويل در کنار تنگه سفيد رود (جاييکه امروز سد سفيد رود قرار دارد) از نظر سوق الجيشی برای لشکر کشی، حرکت پياده و سواره نظام ، که در قديم تنها رسته های نظامی را تشکيل ميداند، و جهت جلوگيری از حرکت بيگانه گان به طرف داخل يا شمال ايران بسيار پر ارزش بود. مردم اين منطقه از دوران قبل از هخامنشی تا عصر جديد در اين راه فداکاريهای بسيار کرده اند. چه اسکندر چه اعراب و يا چنگيز خان همه ميبايستی از اين راه خود را به شمال ايران ميرساندند که با مقاومت شديد ايرانيان در اين منطقه تلفات بسياری داده و حرکتشان ماهها يا سالها به عقب افتاده. ر.ک. به مقاله "كشف آثار 4 هزار ساله در كناره‌هاي سد منجيل" در انتهای صفحه. منجيل و هرزويل مکمل يکديگرند و هرزويل ميتواند در گذشته، بخاطر موفعيت جغرافيايی و استرانژيکی مناسب خود پناهگاه مردم منجيل و يا کل منطقه بوده باشد.
ديگری هرزويل نوبنياد است که در جنوب غربی هرزويل تاريخی جهت اسکان دادن کارمندان سد سفيد رود در اواخر دهه سی شمسی ساخته شده. هرزويل نوبنياد مثل مينياتور يک شهر بزرگ ساخته شده بود. در واقع ميتوان گفت سامانه يا تجهيزاتی نبود که در اين شهرک شايد يکصد و پنجاه خانواری وجود نداشته باشد. از تصفيه خانه آب گرفته تا باشگاه تفريحی جوانان، استخر، انواع زمينهای ورزش و بازی، سينما، مدرسه، فروشگاه های مختلف، پزشک، درمانگاه و غيره همه گی از اجزاء اين شهرک مينياتوری بودند. اين بخش هرزويل نيز در زلزله خانمانسوز ۱۳۶۹ صدمات بسيار ديد و اينطور که دوستان به من گفته اند باقيمانده شهرک به دلايل منطقی ايمنی تخريب شد. حال هردو بخش هرزويل کمی پايين تر از جای قبلی شان از نو ساخته شده اند. دهکده هرزويل به کنار سرو تاريخی نقل مکان کرده که اين امر باعث نگرانی شديد شده... چون پساب و آلودگيهای روزمره شهرک ممکن است حيات درخت کهنسال را (ر.ک. به پايين) جدا به خطر بياندازند (که کم و بيش انداخته اند)

 

مقاله ای در باره سفر ناصرخسرو
  واقامت او در هرزويل در آخر صفحه آورده شده.

یادآوری میکنم که ناصرخسرو در سفرنامه خود، اسمی از "سرو هرزویل" نیاورده

دورنمای کوی کارمندان هرزويل ۱۳۴۹

در پايين دو نهال سرو خيلی کوچک ۳۰ سانتيمتری را که ما

در سال ۱۳۴۳ در ضلع شمال شرقی "ميدان" کنار حوض،

 در کنج حیاط کاشتيم، ديده ميشوند. 

در ابتدا ۱۰ عدد بودند ولی ۸ نهال خشک شدند

 

اين عکسهای جديد را دوست بسيار عزيزی امروز ۲۹ آبان ۱۳۸۸

تهيه کرده و برايم فرستاد. بی اندازه از لطف اين دوست خوشحال شدم

ايشان نوشتند که ارتفاع درختان به بيست متر رسيده!

اين صفحه هرزويل عامل پيدا شدن چند دوست بسيار نيک شده.

اميدوارم روزی با اين دوستان "هرزويلوفيل" دور هم بنشينيم و

ساعتها گپ بزنيم و خاطرات تعريف کنيم.

 

 

 

محل کاشتن سرو ها کنار حوض، در کنج حیاط خانه.

قرار بود درخت ها حکم حصار داشته باشند، 

چون آنجا مسیر عبور مردم به طرف میدان بود.

شایعات جالب در باره این دو درخت که گهگاهی به گوشم میرسند:

 

* این درختان را دو برادر جهانگرد هلندی در زمان قاجار کاشته اند

* این دو درخت را  صد سال پیش قزاق های روس کاشته اند

* کسی تاریخچه این درختان را نمیداند

* مدعی کاشتن این درختان، اصلا در هرزویل زندگی نکرده

 

 

 

 

 

دورنمای منجيل (مانگيل) در اوايل قرن بيستم

اين چند تصوير آنتیک از سريال کارت پستال هایی هستند که مسير تهران / انزلی / روسيه را نشان ميدهند. کارت پستال هارا یکی از اقوام در بازار مکاره ای در پاریس یافته وبرایم فرستاده. کارت پستال ها در اواخر دوران قاجار، توسط گردشگران از ایران برای اقوام در فرانسه ارسال شده اند. همگی دارای تمبر و مهر پست ایران هستند

 

سد سفيد رود تقريبا صد متر بالاتر از اين پل ساخته شده